Germatik.nl Motorkap Literatuur Vaardigheden Algemeen Idioom

Zelfstandige naamwoorden zijn namen van mensen, dieren en dingen. Ze kunnen worden voorafgegaan door een lidwoord.

Voorbeelden: Chinees, Belg, Eskimo, paard, olifant, aap, boek, pen, fiets, enz.

Namen van personen en merken worden ook wel eigennamen genoemd: Jan, Marie, Kees de Vries, Titanic, Boeing, Apollo, enz., ook dat zijn zelfstandige naamwoorden.

Dit geldt ook voor allerlei aardrijkskundige namen:

• landen: die Niederlande, Frankreich, Brasilien, usw.

• plaatsen: Amsterdam, Groenlo, Lichtenvoorde, usw.

• streken: die Lüneburger Heide, der Spreewald, die Sächsische Schweiz, usw.

• wateren: die Nordsee, der Rhein, usw.

• heuvels en gebergten: die Zugspitze, die Alpen, die Ardennen, usw.

Merknamen zijn ook zelfstandige naamwoorden: Opel, Ford, Tesla, usw.

Enkele belangrijk kenmerken van zelfstandige naamwoorden:

Veel zelfstandige naamwoorden kennen een enkelvouds- en een meervoudsvorm:

der Mann – die Männer, die Frau – die Frauen, usw.

Hoofdregel mannelijk: -e + Umaut: der Abschluss – die Abschlüsse, der Anfang – die Anfänge, usw.

Hoofdregel vrouwelijk: -n of -en: die Abbildung – die Abbildungen, die Abteilung – die Abteilungen, usw. Hoofdregel onzijdig: -e: das Abgas – die Abgase, das Angebot – die Angebote

Pas op: het Duits staat bekend om zijn uitzonderingen. Dat geldt zeker bij de meervoudsvorming:

• Mannelijke woorden die eindigen op –el, -er of –en krijgen geen uitgang: der Artikel – die Artikel, der Absender – die Absender, usw.

• Mannelijke woorden die al eindigen op –e krijgen in het meervoud een –n erachter. Zoals: der Angehörige – die Angehörigen, usw.

• Vrouwelijke woorden die eindigen op –in krijgen –nen als uitgang in het meervoud: die Anwältin – die Anwältinnen.

 

• Onzijdige woorden met een a, o of u krijgen in het meervoud een Umlaut op deze klinker en –er achter het woord: das Amt – die Ämter, usw.

• Onzijdige woorden die eindigen op –el, -er, -en, -chen of –lein krijgen geen andere uitgang in het meervoud: das Alter – die Alter, das Opfer – die Opfer, das Mädchen – die Mädchen, usw.

Veel zelfstandige naamwoorden kennen een verkleinwoord.

Verkleinwoorden eindigen op: -chen en - lein, bijvoorbeeld: das Mädchen, das Fräulein. Deze zijn onzijdig.

Maar de grote vraag blijft: wanneer is het woord een der-woord, een die-woord of een das-woord. Mannelijk: der-woord = ongeveer 40% van alle woorden.

Vrouwelijk: die-woord = ongeveer 35% van alle woorden.

Onzijdig: das-woord = ongeveer 25% van alle woorden.

Het precieze percentage van zelfstandige naamwoorden dat tot elk geslacht behoort, kan variëren afhankelijk van de woordenlijst of het corpus dat wordt gebruikt om deze te analyseren.

Wil je gericht gokken?

Mannelijk zijn:

• Personen zijn altijd mannelijk, dieren bijna altijd: der, dus gok maar op mannelijk.

• Als een woord eindigt op -chen, -lein, of -ment: das, dus gok maar op onzijdig.

• Als een woord eindigt op -e, -heit, -keit, -schaft, -ung of -ion: die, dus gok maar op vrouwelijk.

• Meervoud is altijd: die, dat hoef je niet te gokken, das is zo.

• Alle andere woorden: gok op der, dus mannelijk.

Op deze manier kun je 75% van alle Duitse woorden goed gokken!

Wil je 100% zeker zijn, moet je de volgende regels uit je hoofd leren. Mannelijk zijn:

• mannelijke personen en beroepen: der Vater, der Sohn, der Bauer, usw.

• jaargetijden: der Frühling, der Sommer, der Herbst, der Winter;

• maanden: der Januar, der Februar. Der Mär, der …, der Dezember;

• weekdagen: der Montag, der Dienstag, der … Sonnabend (= der Samstag), der Sonntag;

• windrichtingen: der Norden, der Osten, der Süden, der Westen;

• neerslagen: der Regen, der Schnee, der Hagel;

• automerken: der Audi, der Mercedes, der Porsche, der Tesla;

• afgeleiden van werkwoorden: der Beginn, der Beleg;

• namen van alcoholische dranken: der Wein, der Whiskey (pas op: das Bier = het-woord);

• namen van rivieren buiten Europa: der Amazonas, der Mississippi;

• namen van bergen: der Mont Blanc, der Kilimanjaro;

• woorden met de volgende uitgangen:

–er (vaak afgeleid van werkwoorden): der Lehrer;

–ismus: der Journalismus;

–ant: der Demonstrant (pas op: das Croissant, das Restaurant);

–ling: der Häuptling (pas op: das Dribbling, das Bowling);

–ner: der Bewohner (pas op: das Banner, die Wiener (Wurst);

–or: der Motor (pas op: das Tor, das Chlor).

PAS OP: ER ZIJN (BIJNA) ALTIJD UITZONDERINGEN!

Vrouwelijk zijn:

• namen van vrouwelijke personen en beroepen: die Mutter, die Tochter, die Bäuerin;

• namen van motormerken: die Harley, die BMW (pas op als hetzelfde merk ook een automerk is);

• namen van vliegtuigen en schepen: die Boeing, die Titanic;

• cijfers: die Eins, die Zwei, die Drei;

• namen van planten en bomen: die Tanne, die Rose;

• woorden met de volgende uitgangen:

–falt: die Sorgfalt;

–heit: die Einheit;

–keit: die Ewigkeit;

–schaft: die Botschaft;

–ung: die Übung.

Woorden uit een andere taal met de volgende uitgangen:

–ade: die Marmelade;

–age: die Bagage;

–anz: die Allianz;

–enz: die Absenz;

–ik: die Logik;

–ion: die Union;

–tät: die Identität;

–ur: die Reparatur.

Woorden met de volgende uitgangen zijn ook meestal vrouwelijk:

–e: die Achse (pas op: der Junge, der Friede);

–ei: die Datei (pas op: das Ei, der Papagei);

–ie: die Diplomatie (pas op: der Junkie, der Hippie);

–in: die Ärztin (pas op: das Benzin, der Harlekin).

PAS OP: ER ZIJN (BIJNA) ALTIJD UITZONDERINGEN!

Onzijdig zijn:

• verkleinwoorden (op –chen en –lein): das Männchen, das Dörflein;

• zelfstandige naamwoorden afgeleid van werkwoorden: das Essen, das Hören;

• zelfstandige gebruikte bijvoeglijke naamwoorden: das Schöne, das Schlechte;

• namen van kleuren: das Rot, das Weiß, das Blau.

De volgende woorden zijn meestal onzijdig:

• bijna alle chemische elementen: das Aluminium, das Kupfer, das Uran (pas op: der Kohlenstoff, der Sauerstoff, der Stickstoff, der Wasserstoff, der Phosphor, der Schwefel);

• namen van metalen: das Blei, das Eisen, das Silber (pas op: die Bronze, der Stahl;

• breuken: das Drittel, das Viertel, das Fünftel (pas op: die Hälfte).

Woorden met de volgende uitgangen zijn ook meestal onzijdig:

–ial: das Altmaterial;

–ment: das Pigment (pas op: der Konsument, der Zement);

–nis: das Bildnis (pas op: die Fahrerlaubnis, die Wildnis);

–o: das Duo (pas op: die Avocado, der Euro);

–tum: das Datum (pas op: der Reichtum, der Irrtum);

–um (van Latijnse oorsprong): das Museum.

PAS OP: ER ZIJN (BIJNA) ALTIJD UITZONDERINGEN!

 

De meeste zelfstandige naamwoorden worden ‘sterk’ vervoegd:

© 2024 - W. Bunnik

Germatikspiel Archief

Overzicht Grammatica Trainen

Oefenen

Lezen Luisteren Schrijven Spreken Prompten

Beroepen Cultuur

N - D D - N Redemilttel N - D Redemilttel  D - N